اکتان چیست!؟

این روزها که کمبود بنزین سوپر در کشور خبرساز شده، بحث عدد اکتان، مکمل های سوخت، و اکتان بوسترهایی که توسط پمپ بنزین ها به رانندگان توصیه می شود داغتر از همیشه شده است. چه خودروهایی با بنزین سوپر بهتر کار می‌کنند؟ کدام خودروها با بنزین معمولی آسیب خواهند دید؟چگونه باید اکتان و مکمل را استفاده کرد؟

برای آشنایی بیشتر در رابطه با اکتان بنزین باید گفت که در واقع ترکیب شیمیایی به عنوان یک کربوهیدرات است که ترکیبات و ساختار آن به گونه ای می باشد که با زنجیره بلند بوده و قدرت کوبش بالایی دارد و ارزیابی آن در محیط آزمایشگاهی و توسط دستگاه های خاص صورت می گیرد. شاخص عدد اکتان در ترکیب بنزین به عنوان سوخت خودروها بسیار با اهمیت خواهد بود. از آنجایی که پالایشگاه ها به طور معمول بیشتر از یک درجه بنزین تولید می کنند، تفاوت اصلی مابین آنها می تواند در میزان و کیفیت ضد ضربه بودن آنها باشد.

اندازه گیری عدد اکتان

به منظور اندازه گیری این عدد آن را با مواد و سوخت مورد نظر مخلوط کرده و سپس در یک موتور آن را مورد آزمایش قرار می دهند. برای فهم بیشتر مثالی میزنیم. در صورتی که ۱۰ درصد هپتان در بنزینی وجود داشته باشد و از ۱۰۰ درصد آن ۹۰ درصد ایزو اکتان باشد پس عدد اکتان بنزین ۹۰ خواهد بود که هرچه این عدد بالاتر باشد نشان دهنده کیفیت بهتر و بالاتر سوخت مورد نظر خواهد بود.

تاثیر عدد اکتان بنزین بر عملکرد ماشین

موتور ماشین ها علی‌الخصوص موتورهای بنزینی به گونه‌ای طراحی شده اند متکی به مخلوطی برای کارکرد خود هستند که این مخلوط عبارت است از احتراق هوا و سوخت فشرده شده که در زمان ضربه و در هنگام احتراق و با کمک شمعک هایی که به صورت الکتریکی فعال هستند روشن شده و این اتفاق در انتهای ضربه عملی می شود. بنابراین هر اندازه سوخت مورد استفاده از تراکم پذیری بالاتری برخوردار باشد برای احتراق موتورهای بنزینی بهتر خواهد بود.

در خودروهای مدرن که ساختار آنها بر اساس موتورهای ۴ زمانه بنا شده است، مرحله احتراق سوخت آنها به ۴ مرحله مکش، تراکم و همچنین اشتعال تقسیم شده که مرحله چهارم آن خروج دود و گازها خواهد بود. در صورتی که احتراق به صورت ناقص انجام شود، موتور به اصطلاح درگیر  ناک زدن می شود که در صورت بالا بودن عدد اکتان بنزین مورد استفاده چرخه احتراق به طور کامل انجام شده و از ناک زدن و مشکلات داخلی که در اثر آن در موتور ایجاد می شود، جلوگیری به عمل خواهد آمد.

البته باید به این نکته اشاره کرد که در موتورهای دیزلی باید عدد اکتان بنزین پایین و عدد ستان بالاتر باشد زیرا موتورهای دیزلی نیازی به فشردن سوخت ندارند و در عملکرد خود هوا را فشرده سازی می کنند.

تاثیر منفی عدد اکتان بنزین پایین در موتور خودرو

در صورتی که عدد ON در سوخت مصرفی شما پایین باشد، ضربه به موتور وارد می شود و این ضربه موجب می شود تا شمعک ها بیش از اندازه گرم شوند و همچنین موجب فرسایش سطح محفظه احتراق می گردد. در اثر این اتفاق عملکرد ماشین تحت تاثیر قرار گرفته و ناکارآمد خواهد بود.

خودروهایی که دارای نسبت تراکم بالا، سیستم پاشش مستقیم سوخت gdi))، یا مجهز به توروبشارژ هستند، به شدت به اکتان سوخت مصرفی حساسند و در زمانهایی که توزیع بنزین سوپر در کشور دچار اختلال می شود، به شکل فزاینده ای تعداد خرابی های موتوری این خودروها افزایش می‌یابد و مشاهده خودروهای توربو شارژ با پیستون شکسته، اصلا چیز عجیبی نیست.

برای رفع این مشکلات، ابتدا رعایت اصول ایمنی موتورهای توربو حین رانندگی و سپس استفاده از مکمل های سوخت و اکتان بوسترهای موجود در بازار توصیه می شود. به طور کل توصیه می شود در شرایطی که سوخت مناسبی مصرف نمی‌کنید، از تخته گاز رفتن و هرگونه فشار و شتاب گیری بی مورد پرهیز نمایید، همچنین همواره سعی کنید دور موتور خودرو در محدوده میانی مجاز باشد، ضمن اینکه برای شتاب گیری، بهترین راهکار استفاده از دنده های سنگین تر در کنار فشار حداقلی بر روی پدال گاز است.

استفاده از مکمل های سوخت و اکتان بوستر های موجود در بازار هم، راه حل مناسبی است، اما قیمت بسیار بالا و فراوانی انواع تقلبی این محصولات در بازار نیز عاملی بازدارنده محسوب می شود. برای تهیه این نوع مکمل های سوخت، همواره به فروشگاه ها و نمایندگی های معتبر مراجعه کنید، و هرگز اقدام به خرید مکمل از پمپ بنزین ها نکنید، چرا که اگر محصولی که تهیه کرده اید تقلبی، یا از نوع نامرغوبی باشد، میتواند به آسانی باعث آسیب به موتور خودرو شود.همچنین دقت داشته باشید که در آنها از سرب برای بالابردن عدد اکتان استفاده نشده باشد، چرا که وجود سرب در سوخت خودرو، به سرعت به آسیب دیدگی و از کار افتادن کاتالیزور اگزوز منجر خواهد شد. مکمل های سوخت در انواع و قدرت های مختلفی یافت می شوند، با مطالعه اطلاعات نوشته شده بر روی جعبه و قوطی آنها، میتوانید از مقدار افزایش اکتانی که سازنده آن ادعا کرده آگاه شوید.

نحوه صحیح استفاده از مکمل های بنزین 

همان طور که می دانید، هر شرکت برای محصول خود، طرز استفاده خاصی را در نظر می گیرد. اما در حالت کلی، نحوه استفاده از مکمل های بنزین در برندهای گوناگون باهم شباهت دارند. دلیل کوچک بودن بسته بندی اکتان بوسترها این است که نمی توان آن ها را به مدت زیادی نگه داشت.

خالی بودن باک بنزین به منظور محاسبه کردن درصد ترکیبی به طور دقیق، لازم است. بعد از ریختن اکتان بوستر در باک بنزین باید درصد ترکیبی بنزین در نظر گرفته شود. عمر مفید اکتان بوسترها در بهترین حالت یک سال است. پس بعد از خرید محصول حتما آن را استفاده کنید.

درصد ترکیبی در باک بنزین و دستورالعمل های سازنده برای استفاده از انژکتورشوی را باید مانند مکمل های دیگر بدانید. انژکتورشوی را وقتی که باک بنزین تا حد ممکن خالی شد، به باک می ریزیم. بعد بنزین را طبق درصد ترکیبی سازنده و حجم باک می زنیم.

اکتان بوستر یا انژکتورشوی احتمال دارد کارکرد متفاوتی برای مدت زمان خاص در برخی از مکمل های سوخت داشته باشد. به عنوان مثال، استفاده از مکمل بنزین، در برخی محصولات لازم است که خودرو کمی درجا کار کند. ولی در مکمل های دیگر چنین نیست.

به طور کلی نمی توان یک برند یا یک نوع اکتان بوستر را بهترین عنوان کرد. این محصولات در دوز های متفاوت و برای کاربری های متفاوت ساخته می شوند و هر سری از آن ها عملکرد مطلوب خود را برای طیف خاصی از خودرو ها صورت می دهند. از برجسته ترین برند اکتان بوستر های موجود در بازار می توان به برند های پریستون، لوکاس، گاموت، لیکو مولی، ورث، اس‌تی‌پی و راوینول اشاره کرد.